hiều năm qua, chị H’Lý và 2 con sống nhờ trong căn bếp của gia đình em gái. Không nghề nghiệp, không đất sản xuất, thu nhập của 3 mẹ con chỉ vài chục nghìn đồng mỗi ngày từ tiền tách vỏ điều, bắt ốc.
Để vào được nơi ở của gia đình chị H’Lý Priêng (bon U1, thị trấn Ea T’ling, huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông), phải băng qua một đoạn đường ngập nước.
Cứ mỗi trận mưa ập xuống, nước từ khắp nơi đổ về, không chỉ “nuốt chửng” con đường đất mà còn khiến nơi ở của 3 mẹ con người phụ nữ M’nông ướt sũng.
Lối vào nhà chị H’Lý phải đi qua một con đường ngập nước (Ảnh: Đặng Dương).Gian nhà nhỏ, rộng chưa đến 10m2, một nửa nằm sâu dưới mặt đất là nơi ở của chị H’Lý và 2 con. Muốn vào bên trong nhà, cách duy nhất là chui xuống phía dưới, thông qua một khoảng trống, cao chưa tới 1m.
“Căn nhà này trước đây là bếp của em gái chị H’Lý. Thấy chị và các cháu không có nơi nương tựa, người em gái xin nhà chồng cho 3 người về ở nhờ. Không có giường, 3 mẹ con chỉ trải chiếu rồi nằm ngủ ngay dưới nền nhà”, chị H’Ba, thôn đội trưởng bon U1, kể về nơi ở của chị H’Lý.
Gian nhà nhỏ, rộng chưa đến 10m2, một nửa nằm sâu dưới mặt đất là nơi ở của chị H’Lý và 2 con (Ảnh: Đặng Dương).
Chị H’Ba cho biết thêm, chị H’Lý và em gái vốn là trẻ mồ côi, được một người cậu nhận nuôi từ ngày nhỏ. Ngày người cậu lập gia đình, 2 người cháu theo chân cậu đến nhà mợ để ở nhờ.
Hàng chục năm trôi qua, chị H’Lý và em gái không có tài sản cho riêng mình. Thậm chí khi lập gia đình, em gái chị H’Lý phải về làm dâu nhà chồng (theo phong tục, người M’nông có chế độ mẫu hệ, chồng sẽ về ở rể nhà vợ sau khi kết hôn).
Vì không biết tiếng Kinh, thậm chí tiếng M’nông cũng bập bẹ, nên phần lớn buổi trò chuyện, chị H’Lý chỉ cười. Nhiều lúc, người phụ nữ 40 tuổi này đưa ánh mắt “cầu cứu” con trai vì không hiểu được người đối diện hỏi gì.
Nói về cuộc sống gia đình, Y Côi Priêng (SN 2011, con trai của chị H’Lý) chia sẻ, cả Côi và H’Trúc (em gái, SN 2015) không biết bố là ai. Vì mẹ không có việc làm nên được gia đình dì cưu mang, cho ở nhờ trong căn bếp cũ.
Y Côi cho biết, vì mẹ không có việc làm nên được gia đình dì cưu mang, cho ở nhờ trong căn bếp cũ (Ảnh: Đặng Dương).
“Hàng ngày mẹ ở nhà chẻ điều thuê, em và em gái đi bắt ốc hoặc nhặt phân bò để bán. Mỗi ngày em kiếm được 15.000 đồng, hôm nào cả 2 anh em cùng đi làm thì được kiếm được nhiều tiền hơn. Tiền này em đưa mẹ mua đồ ăn, còn gạo thì được người ta cho hàng tháng”, Y Côi kể.
Công việc bắt ốc thường diễn ra vào mùa mưa, nên hầu như ngày nào anh em Y Côi cũng ở ngoài ruộng lúa hoặc các mương nước trong vùng.
Cũng vì thường xuyên ngâm chân trong bùn nước nên bàn chân của 2 anh em Y Côi đều lở loét, viêm nhiễm nặng. Có những đêm vì ngứa rát mà cả 2 đứa trẻ không thể nào ngủ được.
Hàng ngày Y Côi và em gái đi bắt ốc hoặc nhặt phân bò để bán (Ảnh: Đặng Dương).
“Cứ mùa mưa, chân và tay của 2 anh em đều bị ngứa. Ban ngày, chúng em vẫn đi bắt ốc để phụ giúp mẹ, tối về thì rửa người bằng nước muối hoặc bôi thuốc. Đến mùa khô, các vết thương của 2 anh em mới khỏi hẳn”, Y Côi kể.
Nói đến đây, đôi mắt của cậu bé 12 tuổi bỗng dưng đỏ hoe. Côi nói, đã nhiều lần mẹ nói 2 anh em ở nhà, thế nhưng nếu không đi bắt ốc, không đi nhặt phân bò, bữa cơm của 3 mẹ con chỉ có rau hoặc mì tôm. Những ngày sau đó, Côi và H’Trúc lại tiếp tục công việc kiếm tiền.
Cũng vì thường xuyên ngâm chân trong bùn nước nên bàn chân của 2 anh em Y Côi đều lở loét, viêm nhiễm nặng (Ảnh: Đặng Dương).
“Mẹ chẻ điều thuê, mỗi ngày chỉ được 30.000 đồng, nếu em không đi làm thì không đủ tiền mua đồ ăn. Mấy hôm nay trời mưa nhiều, ba mẹ con ở nhà nên mỗi ngày chỉ được ăn 2 bữa”, Côi hướng đôi mắt buồn bã về phía mẹ và em gái, đang lúi húi nấu cơm trưa.
Ba mẹ con chị H’Lý dựng tạm một chiếc bếp nhỏ trên đất nhà hàng xóm. Những hôm nào mưa lớn, anh em Y côi không đi bắt ốc được thì mỗi ngày chỉ ăn 2 bữa cơm (Ảnh: Đặng Dương).
Cuộc sống khốn khó, mẹ lại không biết chữ và hạn chế trong giao tiếp nên năm học trước, Côi phải nghỉ học để phụ giúp mẹ.
Chuẩn bị bước vào năm học mới, Hội Phụ nữ Công an huyện Cư Jút và Hội phụ nữ thị trấn Ea Tling đã vận động Trường Phổ thông Dân tộc nội trú huyện Cư Jút tiếp nhận Y Côi vào học và miễn toàn bộ học phí cho cậu học trò này. H’Trúc và Y Côi cũng được các nhà hảo tâm giúp đỡ, đỡ đầu với số tiền 1,1 triệu đồng/tháng.
Chị H’Lý chỉ làm được việc tách vỏ điều, với tiền công 3.500 đồng/kg, thu nhập cao nhất là 30.000 đồng/ngày (Ảnh: Đặng Dương).
Thông tin về hoàn cảnh khó khăn của gia đình chị H’Lý, bà Trần Thị Mỹ Ái, Chủ tịch Hội LHPN thị trấn Ea T’ling cho biết, gia đình chị H’Lý thuộc diện đặc biệt khó khăn của địa phương vì không có nhà ở, không có đất sản xuất và không có việc làm ổn định.
Cũng vì khiếm khuyết về nhận thức nên chị H’Lý chỉ làm được việc tách vỏ điều, với tiền công 3.500 đồng/kg, thu nhập cao nhất là 30.000 đồng/ngày.
“Hiện Y Côi và H’Trúc đã được nhận đỡ đầu để tiếp tục đến trường nên chúng tôi rất mong mỏi các nhà hảo tâm chung tay hỗ trợ, giúp gia đình có chỗ ở ổn định, không phải chịu cảnh ở nhà trong gian bếp của em gái”, bà Trần Thị Mỹ Ái nói.
