Người bị gãy xương ống đồng có thể được điều trị bằng phương pháp bó bột hoặc phẫu thuật trong trường hợp nặng, phổ biến nhất là đóng đinh nội tủy.

Xương ống đồng còn gọi là xương chày, là một trong những xương lớn nhất và chịu lực nhiều nhất của cơ thể. Xương này nằm ở phía trước và trong của cẳng chân, kéo dài từ khớp gối đến khớp cổ chân.

Theo ThS.BS Nguyễn Quang Tôn Quyền, Phó khoa Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết nguyên nhân phổ biến của gãy xương ống đồng bao gồm va chạm mạnh, tai nạn giao thông, té ngã từ độ cao lớn hoặc chấn thương do lực tác động trực tiếp trong thi đấu thể thao. Đây là chấn thương mà tiền đạo Nguyễn Xuân Son gặp phải trong trận chung kết lượt về ASEAN Cup 2024 diễn ra tại Thái Lan tối 5/1. Kết quả khám và chụp chiếu ban đầu tại bệnh viện Thái Lan chẩn đoán anh bị gãy xương mác và xương chày chân phải. Tiền vệ Đỗ Hùng Dũng từng gặp chấn thương này tại V-League 2021, phải phẫu thuật và mất gần 8 tháng để trở lại tập luyện.

Tiền đạo Nguyễn Xuân Son bị gãy xương ống đồng trong trận chung kết ASEAN Cup tại Thái Lan tối 5/1. Ảnh: Đức Đồng

Gãy xương chày ảnh hưởng lớn tới hoạt động của cơ thể, khiến người bệnh đau đớn, vận động và sinh hoạt khó khăn. Nếu gãy xương hở, xương có thể đâm ra ngoài cơ thể, người bệnh dễ bị nhiễm trùng, thậm chí có thể tàn phế nếu không được điều trị kịp thời, đúng phương pháp. Để điều trị gãy xương ống đồng, bác sĩ thường sử dụng một trong hai phương pháp chính là bó bột hoặc phẫu thuật.

Bó bột thường được áp dụng trong trường hợp gãy xương kín không di lệch hoặc di lệch tối thiểu. Phương pháp này giúp cố định hai đầu xương gãy và tạo điều kiện cho xương tự lành theo thời gian. Bột được thay thế sau mỗi 6 tuần. Bột này giải phóng khớp gối giúp bệnh nhân có thể tập luyện dễ dàng hơn, đồng thời bảo vệ và giữ vững ổ gãy cho tới khi lành xương.

Phẫu thuật thường được chỉ định trong các trường hợp gãy xương phức tạp, nhiều mảnh, di lệch hoặc gãy xương hở. Phương pháp phổ biến nhất là đóng đinh nội tủy. Một chiếc đinh thép dài sẽ được đưa vào trong lòng tủy để cố định xương gãy, giúp đẩy nhanh quá trình lành xương, cho phép bệnh nhân nhanh chóng phục hồi vận động.

Bác sĩ Quyền cho biết đây là phương pháp phẫu thuật ít xâm lấn, giúp bảo tồn hệ thống mạch máu nuôi xương, giảm nguy cơ không liền xương. Bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh từng thực hiện đóng đinh nội tủy với vết mổ siêu nhỏ (chỉ khoảng 1,5 cm) giúp giảm mất máu, ít đau hơn so với các phương pháp đóng đinh truyền thống, đảm bảo tính thẩm mỹ. Nhờ đó, người bệnh có thể nhanh chóng tập phục hồi chức năng, sớm quay lại với cuộc sống bình thường.

Bác sĩ Quyền và êkíp phẫu thuật cho người bệnh chấn thương chân. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Sau khi xương được cố định, người bệnh được tập vật lý trị liệu giúp giảm đau, tăng cường cơ bắp, và cải thiện khả năng di chuyển. Thời gian tập luyện và hồi phục chức năng thường kéo dài vài tuần đến vài tháng, tùy thuộc mức độ chấn thương và sự kiên trì của người bệnh.

Bác sĩ Quyền nhấn mạnh quá trình phục hồi sau gãy xương ống đồng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ tổn thương, phương pháp điều trị và thể trạng của người bệnh. Nếu gãy xương ở mức độ nhẹ và không di lệch, bệnh nhân cần được bó bột trong 10-12 tuần, thời gian liền xương thường dao động 16-24 tuần. Tuy nhiên, trường hợp xương bị gãy phức tạp hoặc di lệch, người bệnh cần được phẫu thuật và cần 3-6 tháng để phục hồi hoàn toàn.

Sau khi xương đã lành, người bệnh cần thêm thời gian để phục hồi chức năng và lấy lại sự linh hoạt, sức mạnh cơ bắp. Thời gian phục hồi chức năng có thể mất thêm vài tháng. Sau khoảng 6 tháng đến một năm, người bệnh có thể trở lại tập và chơi các bộ môn thể thao nặng, tùy vào mức độ chấn thương và quá trình phục hồi của cơ thể. “Hầu hết người bệnh gãy xương được phẫu thuật có thể quay lại chơi thể thao”, bác sĩ Quyền nói. Như cầu thủ Xuân Son, dự kiến sau phẫu thuật đóng đinh nội tủy cần ít nhất 6 tháng để hồi phục và thi đấu trở lại.

Ngoài tuân thủ chặt chẽ chỉ dẫn của bác sĩ, chế độ dinh dưỡng cũng góp phần không nhỏ vào quá trình lành xương. Canxi, vitamin D và protein là những chất dinh dưỡng cần thiết để thúc đẩy quá trình tái tạo xương. Người bệnh nên bổ sung thực phẩm như sữa, cá hồi, rau xanh, và trứng vào thực đơn hàng ngày.

Gãy xương ống đồng là chấn thương nghiêm trọng, không chỉ thường xảy ra trong bóng đá mà có thể gặp ở các bộ môn đối kháng và vận động có sử dụng chân nhiều như võ thuật, chạy bộ… Bác sĩ Quyền khuyến cáo để tham gia thể thao lành mạnh và tránh các chấn thương nghiêm trọng, các vận động viên nên luyện tập đúng kỹ thuật, sử dụng thiết bị bảo hộ, khởi động kỹ trước khi thi đấu. Người chơi thể thao không nên va chạm ác ý. Việc rèn luyện thể lực đều đặn, tăng cường sức mạnh cơ bắp và nâng cao khả năng linh hoạt cũng giúp giảm nguy cơ chấn thương.

Trong trường hợp không may bị gãy xương, người bệnh cần nhanh chóng tới cơ sở y tế có sự phối hợp đa chuyên khoa Chấn thương chỉnh hình và Phục hồi chức năng để được điều trị tốt nhất. Can thiệp sớm giúp giảm biến chứng và tăng khả năng phục hồi.