Một phong tục tốt đẹp được gìn giữ, lưu truyền qua rất nhiều thế hệ người con đất Việt đó chính là Tết Thanh Minh. Dịp này, người dân sẽ đi tảo mộ để bày tỏ tấm lòng thành kính đối với tổ tiên, ông bà và những người đã khuất. Tuy vậy, có nhiều người không biết, có một loại trái cây hay dùng để thắp hương nhưng cần đặc biệt kiêng kỵ khi tảo mộ Tết Thanh minh, đó là loại cây gì?

Tết thanh minh 2024 diễn ra vào ngày nào?

Tiết Thanh minh là một trong 24 tiết khí. Tiết khí này được lập lịch theo quan niệm của các quốc gia phương Đông.

Về mặt nghĩa đen, thanh là khí trong, minh là sáng sủa. Tiết Thanh minh nghĩa là khi trời mát mẻ quang đãng. Tiết Thanh minh là tiết thứ 5 trong 24 tiết khí, bắt đầu sau ngày Lập Xuân 45 ngày và sau ngày Đông chí 105 ngày.

Tiết Thanh minh kéo dài khoảng 15 – 16 ngày, và ngày đầu tiên được gọi là Tết Thanh minh. Vào năm 2024, Tết Thanh minh sẽ nhằm ngày 4/4 Dương lịch (26/2 âm lịch), sau khi kết thúc tiết xuân phân và kéo dài đến ngày 20/4.

Vào năm 2024, Tết Thanh minh sẽ nhằm ngày 4/4 Dương lịch (26/2 âm lịch)

Tục lệ tảo mộ Tết Thanh minh

Tết Thanh minh là khoảng thời gian thời tiết ôn hòa, sáng sủa, không khí mát mẻ dễ chịu, vạn vật sinh sôi, tươi tốt. Đây cũng là thời điểm thích hợp để tưởng nhớ tổ tiên và người thân đã mất bằng việc sửa sang lại mộ phần.

Thường trước Tết Thanh minh một ngày, các gia đình đã chuẩn bị cho việc cúng mộ với nhang, đèn, bánh trái, hoa… và các đồ mặn. Trong ngày Thanh minh, mọi người mang theo xẻng, cuốc ra nghĩa trang để đắp lại nấm mồ cho đầy đặn, rẫy bỏ cỏ dại và những cây bụi mọc trùm lên mộ, tránh việc rắn, chuột đào hang, làm tổ hay thu hút trâu bò đến phá, quấy rối hay xâm phạm tới linh hồn người đã khuất.

Tảo mộ Tết Thanh minh cần tránh mang chuối

Chuối trong văn hóa thờ cúng của nhiều người Việt là trái cây có tính thu hút, bảo bọc ôm trọn những trái cây khác trong mâm ngũ quả. Chuối như bàn tay nâng đỡ chở che. Cúng chuối cầu mong ơn trên, mong gia đạo bình an hạnh phúc. Tuy nhiên chuối không nên mang đi thắp hương ngoài nghĩa địa. Đó là vì chuối có tính thu hút nên có thể sẽ mang theo vong hồn lưu lạc về nhà.

Dịp Tết Thanh minh, nghĩa địa đông đúc, âm khí nặng, có nhiều vong hồn không còn người thân cúng tế, lưu lạc, cô đơn, bơ vơ. Thế nên nếu mang chuối đi tảo mộ có thể dẫn lối cho vong hồn về. Từ đó mà mang âm khí và ma về nhà, gây ảnh hưởng tới dương khí của người thân. Đặc biệt nếu nhà có trẻ nhỏ, người già yếu thì âm khí có thể khiến họ sợ, khiến gia chủ ốm đau, khí âm bủa vây làm ăn khó khăn. Bởi thế ông bà dặn con cháu không nên mang theo chuối để tránh thu hút âm hồn về.

Cúng Tết Thanh minh cần chuẩn bị lễ vật gì?

Tảo mộ Tết Thanh minh cần tránh mang chuối

Tùy theo phong tục từng địa phương, mâm cúng Tết Thanh minh sẽ khác nhau, nhưng chủ yếu vẫn là một mâm cơm dâng ông bà tổ tiên. Lễ vật cúng Tết Thanh minh thường bao gồm xôi, gà, cơm, canh măng, miến xào, trầu cau, hoa quả, tiền vàng, hoa, hương, đèn cầy.

+ Cách cúng ở ngoài mộ: Sau khi tảo mộ xong, gia chủ bắt đầu sắp xếp đồ cúng. Hoa quả và tiền vàng được đặt chung, nhưng lễ mặn thì đặt riêng. Sau đó, gia chủ thắp nhang, đèn, cắm 1 hoặc 3 nén nhang và vái 3 lần để bày tỏ lòng thành với thổ công thổ địa, tiếp đó là mời gia tiên về và bắt đầu đọc bài khấn vái cho tiết thanh minh.

Trong lúc chờ hương tàn, gia chủ cùng các thành viên ra khu lăng mộ của gia đình để thắp hương và xin phép dọn dẹp. Khi tuần hương được 2/3 thì gia chủ có thể tạ lễ, hóa vàng, xin lộc rồi ra về.

+ Cách cúng tại gia: Trước khi cúng, gia chủ cần dọn dẹp nhà cửa và bàn thờ tổ tiên sạch sẽ, sắp xếp đồ dùng ngăn nắp. Chuẩn bị mâm cỗ sẵn để cúng sau khi cúng thanh minh ở mộ về. Khi cúng, gia chủ thắp hương khấn vái tương tự như các tục cúng khác, nên thành tâm và thể hiện lòng thành kính với tổ tiên.