Rau sống là món ăn nhiều người yêu thích. Tuy nhiên, thực phẩm này cũng là đường lây truyền của các loại ký sinh trùng gây tổn thương cho nhiều cơ quan trong cơ thể.

Ông N.Q.V (42 tuổi, Lập Thạch, Vĩnh Phúc) đang điều trị tại Bệnh viện Đặng Văn Ngữ (Hà Nội) vì sán lá gan lớn và nhiễm giun lươn đường tiêu hóa. Bệnh nhân chia sẻ ông làm nghề bán rau ở chợ. Hằng ngày, ông tiếp xúc với quá nhiều loại rau cộng với thói quen ăn rau muống chẻ nên đã vô tình bị nhiễm sán.

Hơn một năm trước, ông có biểu hiện rối loạn tiêu hóa, đau tức hạ sườn. Tại bệnh viện, bác sĩ không tìm ra tác nhân gây ra tình trạng này. Kết quả nội soi tiêu hóa không có bất thường nhưng hình ảnh chụp MRI gan có tổn thương nên bác sĩ giới thiệu ông xuống Hà Nội.

Tại Bệnh viện Bạch Mai, ông được bác sĩ khám, đánh giá lại và xác định ông nhiễm sán lá gan lớn và giun lươn đường tiêu hóa. Sau đó, ông được chuyển về Bệnh viện Đặng Văn Ngữ điều trị ký sinh trùng.

Thói quen ăn rau sống dễ dẫn tới nhiễm ký sinh trùng. Ảnh: Phương Anh
Sau đợt điều trị đầu tiên, gần đây, ông V. tiếp tục có biểu hiện rối loạn tiêu hóa nên lại đến viện. Dù không ăn nhưng vì công việc, ông vẫn dễ nhiễm ký sinh trùng trong quá trình tiếp xúc với rau sống.

Tại khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương (Hà Nội), các bác sĩ cũng thường xuyên tiếp nhận các trường hợp bị ký sinh trùng do ăn rau sống. Điển hình là N.M.H (nữ, 23 tuổi, trú tại Vĩnh Tuy, Hoàng Mai, Hà Nội) bị nhiễm sán lá gan lớn.

Theo bệnh nhân này, cô rất thích ăn rau sống. Do đó, khi ăn ở bất cứ hàng quán nào, cô cũng gọi thêm rau sống. Hằng ngày, H. cũng thường xuyên ăn rau trộn và các món gỏi. Một lần đi kiểm tra sức khỏe công ty, qua siêu âm bác sĩ thấy có tổn thương ở gan nên khuyến cáo H. đi khám chuyên sâu.

Theo bác sĩ Lê Văn Thiệu, Khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, sán lá gan chủ yếu là do ăn rau sống. Ấu trùng sán lá gan ở nước và bám vào các loại rau thủy sinh như rau rút, cần, cải xoong, ngổ… một số loại rau trên cạn cũng có thể nhiễm ấu trùng nếu người trồng tưới nước bẩn.

Bác sĩ Thiệu cho biết ấu trùng xâm nhập vào đường tiêu hóa qua ăn uống sẽ đi vào dạ dày, xuống tá tràng, tự tách vỏ và xuyên qua thành tá tràng vào khoang phúc mạc đến gan, đục thủng bao gan và xâm nhập vào nhu mô gan gây tổn thương gan. Sán lá gan lớn chủ yếu ký sinh ở nhu mô gan. Một số trường hợp sán lạc chỗ ký sinh ở các bộ phận khác như dạ dày, ruột, bao khớp.

Sau khi xâm nhập vào nhu mô gan, sán tiếp tục tấn công xuống đường mật và đẻ trứng. Sán ở gan có thể ký sinh hàng chục năm và gây ra các tổn thương ở gan. Ở đường mật, sán trưởng thành gây tắc mật, viêm và xơ hóa đường mật thậm chí ung thư biểu mô đường mật.

Hiện nay, người dân đã hạn chế phát triển mô hình vườn ao chuồng nên tình trạng rau nhiễm ký sinh trùng giảm nhưng số ca mắc ký sinh trùng không có xu hướng giảm, nhiều bệnh nhân ở thành phố.

Bác sĩ Thiệu khuyến cáo để phòng bệnh người dân tuyệt đối không ăn các loại rau thủy sinh sống đặc biệt là rau cần, ngổ, muống. Hạn chế tất cả các loại rau sống, nếu ăn tốt nhất rửa sạch dưới vòi nước chảy.